Chi Phí Cơ Hội Là Gì? Ý Nghĩa, Cách Tính Chính Xác, Chi Tiết.

Trần Bá Dương
12/08/2023

   Chi phí cơ hội là cụm từ được sử dụng rất phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh cũng như cuộc sống. Vậy thì chi phí cơ hội là gì? Hiểu được khái niệm này cùng những vấn đề liên quan như ưu nhược điểm, cách tính, ví dụ thực tế của chi phí cơ hội sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn, sáng suốt, nhanh chóng trong đầu tư và nắm bắt được nhiều cơ hội tốt trong tương lai. Cùng đồng hành ngay với Haagrico để biết thêm chi tiết nhé!

Chi phí cơ hội là gì?

      Chi phí cơ hội (Opportunity Cost) được định nghĩa như phần lợi ích hoặc lợi nhuận mà bạn đã bỏ lỡ khi lựa chọn một phương án này thay vì phương án khác tốt hơn. Lợi ích này không chỉ là giá trị kinh tế mà còn có thể là giá trị tinh thần. Tuy nhiên, không phải lúc nào phần lợi ích này cũng tốt và có lời.

      Vậy chi phí cơ hội diễn ra như thế nào? Nguồn lực hạn chế buộc tất cả mọi người bao gồm cá nhân, doanh nghiệp hay chính phủ phải đưa ra lựa chọn về cách sử dụng các nguồn lực của mình để đạt được mục tiêu cụ thể nhất định và chấp nhận bỏ qua một hay nhiều sự lựa chọn khác chính là chi phí cơ hội đang diễn ra.

Chi phí cơ hội xuất hiện với tần suất cao trong đời sống của chúng ta
Chi phí cơ hội xuất hiện với tần suất cao trong đời sống của chúng ta

Chi phí cơ hội có ưu nhược điểm gì?

      Như đã đề cập ở trên, chi phí cơ hội không phải lúc nào cũng là điều tốt và có lợi, chính vì thế nó sẽ mang những ưu nhược điểm nhất định như sau:

Ưu điểm

  • Nhận ra được cơ hội đã đánh mất: biết được lợi ích đã bỏ lỡ giúp ta cẩn thận cân nhắc đến giá trị thực tế của các phương án, sáng suốt hơn trong việc đưa ra quyết định.
  • So sánh lợi ích và giá trị tương đối của mỗi phương án: từ việc phân tích chi phí cơ hội có thể so sánh đối chiếu lợi ích giữa các lựa chọn giúp ta đưa ra những quyết sách đúng đắn.

Nhược điểm

  • Tốn thời gian để: tính toán, nghiên cứu, đánh giá, so sánh đối chiếu, cân nhắc các vấn đề. Việc mất nhiều thời gian sẽ làm bạn bỏ lỡ nhiều cơ hội có sự lựa chọn khác tốt hơn.
  • Không thể hạch toán rõ ràng: chi phí cơ hội mang tính trừu tượng và tương đối nên không được tính toán hay xác định một cách rõ ràng chính vì thế nó không được thể hiện trong các báo cáo tài chính như các khoản phí thông thường.
Chi phí cơ hội có cả ưu điểm và nhược điểm 
Chi phí cơ hội có cả ưu điểm và nhược điểm

 Công thức tính chi phí cơ hội là gì?

 Chi phí cơ hội có cách tính như sau:

Chi phí cơ hội (OC) = Lợi nhuận của sự lựa chọn tốt nhất (FO) – Lợi nhuận của phương án được chọn (CO)

Chú thích:

  • OC = Opportunity Cost
  • FO = return on best Foregone Option
  • CO = return on Chosen Option

Chi phí cơ hội có thể âm hoặc dương.

Bằng cách tính chi phí cơ hội khi phân tích các phương án giúp bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt và hợp lý

 Ví dụ thực tế về chi phí cơ hội 

     Có một sự thật thú vị là con người thường đưa ra hơn 2000 lựa chọn trong mỗi giờ. Mọi lựa chọn trong cuộc sống đều liên quan đến chi phí cơ hội bởi vì nó đòi hỏi bạn phải chọn một phương án trong nhiều phương án khác. Có thể nói việc này diễn ra tương đương với sự đánh đổi. 

     Ví dụ 1

     Khi vừa nhận được tiền lương 10 triệu đồng bạn chỉ có thể chọn mua điện thoại mới hoặc mang tiền trả nốt khoản nợ. Không thể chọn cả hai phương án bởi vì bạn không có đủ nguồn lực. Chi phí cơ hội xuất hiện ngay khi bạn đưa ra quyết định.

    Cũng giống như một mảnh đất chỉ có thể xây trường học hoặc bệnh viện không thể xây cả hai; bạn không thể phân thân để vừa lái xe máy vừa lái ô tô, bạn chỉ có thể lựa chọn một trong hai, hai điều vừa nêu đều có mặt của chi phí cơ hội.

    Ví dụ 2

        Bạn có 100 triệu VND

– Lựa chọn thứ nhất: chi tiêu cho một kỳ nghỉ.

– Lựa chọn thứ hai: trả khoản nợ lãi suất 15%.

Giả sử bạn quyết định chi số tiền trên cho kỳ nghỉ vậy thì lúc này:

Lựa chọn tốt nhất là trả nợ: có lợi nhuận = 15 triệu VND

Lựa chọn của bạn là phương án thứ nhất: không có lợi nhuận nào cả (= 0 đồng)

Thay vào công thức OC = FO – CO ta được Chi phí cơ hội = 15 – 0 = 15 triệu VND. 

Mọi lựa chọn trong cuộc sống đều làm xuất hiện chi phí cơ hội
Mọi lựa chọn trong cuộc sống đều làm xuất hiện chi phí cơ hội

Ý nghĩa của chi phí cơ hội là gì?

      Hằng ngày, mỗi người trong chúng ta đều phải đưa ra rất nhiều lựa chọn với nhiều phương án khác nhau, từ đơn giản đến phức tạp, từ vấn đề nhỏ đến vấn đề lớn. Những lựa chọn này đều làm xuất hiện chi phí cơ hội. Việc sử dụng có hiệu quả chi phí cơ hội giúp chúng ta đưa ra quyết định sử dụng tiền, tài sản và nguồn lực của mình một cách tốt nhất, tối ưu nhất có thể. Chẳng hạn như:

Đối với doanh nghiệp:  

  • Kịp thời đầu tư phát triển sản phẩm mới, áp dụng công nghệ mới để thúc đẩy sản xuất.
  • Chi cổ tức hoặc mua – bán cổ phiếu vào thời điểm thích hợp nhằm mang về lợi nhuận cao hơn.
  • So sánh lợi ích, được mất giữa những phương án đầu tư để đưa ra quyết sách phù hợp trong kinh doanh.

Đối với cá nhân:

  • Tiết kiệm được thời gian, công sức, tiền bạc.
  • Tranh thủ được nhiều cơ hội tốt để phát triển, nâng cấp bản thân và thăng tiến trong công việc, cuộc sống.
Chi phí cơ hội có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra quyết định của cá nhân và cả doanh nghiệp
Chi phí cơ hội có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra quyết định của cá nhân và cả doanh nghiệp

Chi phí cơ hội và chi phí chìm khác nhau như thế nào?

     Cả hai loại chi phí trên đều tham gia vào việc làm căn cứ nhằm đưa ra các quyết định trong hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Tuy nhiên, chi phí cơ hội và chi phí chìm có nhiều đặc điểm khác nhau, cụ thể được biểu diễn trong bảng dưới đây:

Tiêu chí Chi phí cơ hội Chi phí chìm
Định nghĩa Là lợi ích bị mất đi khi lựa chọn phương án này thay vì phương án khác tốt hơn. Là chi phí phát sinh khi chọn bất kỳ một phương án nào và không thể thu hồi lại.
Tính chất Mang tính trừu tượng, tương đối, khó xác định và không xuất hiện trong báo cáo tài chính. Rõ ràng, cố định, được tính toán chính xác và được thể hiện trong báo cáo tài chính.
Vai trò Là yếu tố cần được phân tích, đánh giá trước khi đưa ra quyết định để có sự lựa chọn tối ưu, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp. Có thể bị bỏ qua dễ dàng khi đưa ra quyết định vì nó không thể thu hồi và là chi phí phát sinh từ trước đó.

Chi phí cơ hội và chi phí chìm có nhiều điểm phân biệt

 Bí quyết nắm bắt cơ hội trong cuộc sống là gì?

       Đây là điều mà hầu như ai trong chúng ta cũng cần phải biết đến và áp dụng nó để tối ưu hóa và nâng cao chất lượng cuộc sống của mình. Bí quyết sau đây vô cùng giá trị và hữu ích với bạn, hãy ghi nhớ chúng để áp dụng một cách hiệu quả vào thực tiễn cuộc sống nhé!

Tính toán chi phí cơ hội

  • Tính toán chi phí cơ hội giúp bạn có cơ sở đưa ra quyết định nhanh chóng, kịp thời nắm bắt cơ hội tốt thông qua việc so sánh đối chiếu lợi ích giữa các phương án.
  • Đồng thời bạn có thể đánh giá được tính chất, được mất của các phương án đem lại từ đó hạn chế được rủi ro trong lựa chọn và tối ưu hóa hiệu quả mang lại.

Hiểu rõ mục tiêu của bản thân

  • Tục ngữ có câu “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng” vì thế việc hiểu rõ năng lực và mục tiêu cụ thể của bản thân là vô cùng quan trọng, để từ đó bạn hoạch định được hướng đi phù hợp, khoa học cho mình.
  • Việc xác định rõ mục tiêu còn góp phần giúp bản thân tiết kiệm thời gian, công sức để nhanh chóng đưa ra những quyết định quan trọng. Nhờ vậy, bạn “đi” nhanh hơn và con đường thành công bớt phần gian nan hơn.

Cân nhắc kỹ mọi vấn đề

  • Trong mọi sự lựa chọn, trước khi đưa ra quyết định ta cần cân nhắc các vấn đề một cách kỹ lưỡng, khách quan nhằm tìm kiếm phương án tốt nhất, mang lại nhiều thu hoạch nhất có thể và hạn chế được những rủi ro đáng kể.
  • Việc cân nhắc kỹ các vấn đề cũng giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt, nhanh chóng, phù hợp với nguồn lực hiện có từ đó đạt được hiệu quả cao trong mọi việc và không phải bỏ lỡ nhiều cơ hội tốt trong cuộc sống.

Bí quyết nắm bắt cơ hội có vai trò quan trọng trong công việc và cuộc sống

Kết luận:

      Thông tin bài viết được Haagrico tham khảo từ nhiều nguồn uy tín và được tổng hợp một cách đầy đủ giúp mọi người giải đáp thắc mắc về chi phí cơ hội là gì, từ đó có thêm kinh nghiệm nắm bắt cơ hội giữa cuộc sống. Mong rằng từ bài viết mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn đọc đưa ra cho mình những lựa chọn đúng đắn trong mọi việc. Mời bạn tiếp tục đồng hành cùng Haagrico để biết thêm những thông tin vô cùng hữu ích nhé!